Celalettin Efe ve Osmanlı subayı Teğmen İbrahim Efendi’nin torunu Mustafa Bakan, çocukluğundan itibaren dedelerinin kahramanlık hikâyeleriyle büyüdü. Onların Yunan işgaline karşı verdiği mücadelenin zamanla unutulmaya yüz tuttuğunu fark eden Bakan, "Efelerin İzinde" adını verdiği belgeselle bu tarihi hafızayı kayıt altına almaya karar verdi.
Efelerin yaşamlarını, türkülerini ve dönemin ruhunu yansıtan canlandırmalarla zenginleştirdiği belgeselin çekimleri hâlâ sürerken; Bakan, aynı zamanda 2017’de kurduğu Uludağlı Efeler Yörük Türkmen Kültür ve Dayanışma Derneği ile kültürel mirası yaşatmak için de çaba gösteriyor. Dernek aracılığıyla yerel festivallerde sahne alıyor, halk oyunlarıyla ve efelik geleneğiyle halkı buluşturuyor.
KARAKEÇİLİ YÖRÜKLERİN MİLLİ MÜCADELE'DEKİ ROLÜ
Baba ve anne tarafından hem düzenli Osmanlı ordusunun hem de milis kuvvetlerinin hatıralarını dinleme imkânı bulan Bakan, dağ yöresindeki Karakeçili Yörüklerinin Milli Mücadele’deki rolünü şöyle anlatıyor:
Osmanlı subayı Binbaşı Haydar Bey tarafından, düşmana karşı koymak için 500 kişilik Dağ Müfrezesi kuruldu. Dedem Celalettin Efe ve arkadaşları bu birliğin içinde yer aldı. Ben de ilk olarak kendi köyümde araştırmalara başladım.
Araştırmaları sırasında Milli Mücadele efelerinin torunlarını bir araya getiren Bakan, bu çalışmaların akademik yayınlara da kaynak olduğunu belirtiyor. Prof. Dr. Ömer Faruk Dinçer’in “Milli Mücadele’de Dağ Yöresi” adlı kitabı ile Süleyman Işık’ın “Kuva” adlı romanı bu çalışmaların ürünlerinden sadece ikisi.
EFE KÜLTÜRÜ YAŞATILIYOR
Derneğin başkan yardımcılığını Kabakçı Salih Efe'nin torunu İsmail Gürbüz yürütürken, ekip gönüllülerden oluşuyor. İlk projeleri ise Harmancık ilçesi Akalan köyündeki Canip Efe’nin mezarının tespiti ve düzenlenmesi oldu. Bu kapsamda, dönemin Harmancık Kaymakamı ve şimdiki Bingöl Vali Yardımcısı Yasin Şahin ile iş birliği yapıldı.
Dernek, Keles başta olmak üzere çeşitli festivallerde halk oyunları sunumlarıyla bölgenin efe kültürünü tanıtmaya devam ediyor. Bakan, Köroğlu Zeybeği ve Harmandalı gibi kahramanlık oyunlarının Uludağ çevresinde de izlerine rastladıklarını, bu kültürü sahne performanslarıyla yaşatmaya çalıştıklarını ifade ediyor.
Belgeseli en kısa sürede tamamlamak istiyoruz. Ege’ye özgü zannedilen efe geleneği aslında Uludağ ve çevresinde de güçlü bir şekilde yaşamış. Biz de bu değerleri gün yüzüne çıkarıp gelecek kuşaklara aktarmaya kararlıyız.
diyen Mustafa Bakan, kaybolmaya yüz tutan bir geçmişin izini sürmeye devam ediyor.
