'Süper yiyecekler' gerçekten var mı

Somon, brokoli ve yaban mersini, 'süper yiyecek' etiketi verilen gıdalardan sadece birkaçı. Ve bunların hepsinin sağlıklı olduğunu bilsek de 'süper' terimi, onların bizim için iyi olmanın ötesinde özel faydaları olduğunu kastediyor. Peki süper yiyecekler gerçekten var mı?

'SÜPER GIDA" NEDİR?

Genel olarak bir gıda, yüksek düzeyde besin değeri içeriyorsa süper gıda statüsüne yükseltilir. Bu, antioksidanlar, sağlıklı yağlar, lif ve fitokimyasallar gibi çeşitli besinler içerdikleri anlamına gelebilir.

Besinlerle dolu gıdaları tüketmek iyi bir fikir olsa da süper gıdalar için bilimsel olarak temellenmiş veya düzenlenmiş bir tanım yoktur. Diyetisyen Serkan Sıtkı Şahin, "'Süper gıda' terimi, bilime dayalı bir terimden ziyade bir pazarlama terimidir. Kuşkusuz, sağlık için çok yararlı olan belirli bileşenleri içeren bazı yiyecekler var. Ancak, ihtiyacımız olan tüm besin maddelerini elde etmek için çeşitli yiyecekler yememiz gerekiyor, az sayıda 'süper gıda'ya güvenmek uygun değil." dedi.

Dyt. Şahin, 'süper yiyecekler' teriminin yanıltıcı olabileceğini söylüyor.

Tek bir gıdanın tüm rahatsızlıklarımızı iyileştiremeyeceğini veya vücudumuzun ihtiyacı olan her şeyi sağlayamayacağının altını çizen Şahin, süper gıda kelimesinin bilimsel bir kanıt olmadığı sürece AB'de ambalaj üzerinde kullanılmasının yasaklandığını ancak, medyada hala sıklıkla kullanıldığını aktardı.

'SÜPER GIDA' TERİMİ NEREDEN GELİYOR?

Süper gıda, son yıllarda giderek daha popüler hale gelen bir terim haline geldi, ancak bu terimin kökenleri tarihte çok eskilere uzanıyor. İnsanlık tarihinin çoğu boyunca, beslenme ve tıp yakından bağlantılı olmuştur. Örneğin Mısırlılar, 3000 yıl önce sarımsak gibi bitkileri ilaç olarak kullanmıştır.

Ancak, 'süper' veya 'mucize' yiyecekler fikri, tıp uzmanları yerine pazarlamacılar tarafından ortaya çıkmış olabilir. Günümüzde sosyal medyanın da etkisiyle oluşan 7/24 bağlantı dünyasında, bilgi doğru olsun ya da olmasın hızla yayılır. 'Süper gıda' terimi genellikle belirli gıda ürünlerinin satışını da teşvik eder ve bu da gıda endüstrisine fayda sağlar.

Araştırmalara göre, 2015 yılında dünya çapında 'süper gıda', 'süper meyve' veya 'süper yiyecek' etiketleriyle piyasaya sürülen yiyecek ve içeceklerin sayısında yüzde 36'lık bir artış görüldü. 30 bin tüketicinin katıldığı bir ankete göre ise insanların bu tür yiyecekler için çok daha fazla ödeme yapmaya istekli olduğu bulundu.

NE YEMELİYİZ?

Meyve ve sebzeler, kepekli tahıllar ve yağsız protein gibi çeşitli yiyecekleri yemenin çok çeşitli besinler elde etmek için önemli olduğunu belirten Dyt. Şahin, "Meyveler, antioksidan, vitamin, mineral ve lif bakımından zenginliğiyle öne çıkan ve küçük bir porsiyonda hepsinin paketlendiği iyi bir örnektir." dedi.

Yumurtaların başka bir örnek olduğunu ifade eden Şahin, yumurtayı demir, B vitaminleri, kolin, fosfor ve ayrıca göz için önemli olan lutein gibi çok çeşitli vitamin ve minerallerin tek bir porsiyonda birleşimi olduğunu söyledi.

İşlenmemiş kuru yemiş ve yağlı tohumların mükemmel bir lif, sağlıklı yağ, vitamin, mineral ve antioksidan kaynağı olduğunu dile getiren Şahin, "İlginç bir şekilde, enerji bakımından yoğun olmalarına rağmen, aslında bazı kilo verme çalışmalarında faydalı oldukları görülmüştür." dedi.

Daha az sağlıklı yiyecekler, yüksek oranda işlenmiş ve/veya yağ ve şeker oranı yüksek olanlardır. Dyt. Şahin, bunların diyetinizin yalnızca çok küçük ve ara sıra yedikleriniz bölümünü oluşturması gerektiğini ekledi.

Çoğu insanın kalori ve protein gereksinimlerini düşündüğünü, ancak lif, kalsiyum, selenyum, demir ve omega-3 gibi diğer bazı besinleri göz ardı ettiğini belirten Şahin, hastalarına sık sık "renkli beslenmeyi" önerdiğini ve mümkün olduğunca çok sayıda farklı renkli meyve ve sebzelerin tüketilmesi gerektiğini söyleyerek, "Taze, dondurulmuş, konserve her besin önemlidir ve bunların gerçekten pahalı, modaya uygun çeşitler olması gerekmez. Maliyeti düşürmek için mevsimlik ürünler satın alın ve deneyin. Kalp ve bağırsak sağlığı açısından yapabileceğiniz en iyi değişimlerden biri, rafine edilmiş 'beyaz' karbonhidratları tam tahıllarla değiştirmektir." önerisinde bulundu.